دروس اعتقادات به زبان / ساده توحید افعالی

بسم الله الرحمن الرحیم

تمام جهان هستی فقط فعل خداوند یکتاست و تمام حرکت ‏ها، افعال و تأثیرها به ذات مقدّس حق تعالی منتهی می‏شود.

* لا مُؤثّرَ فِی الوُجُودّ إلّا اللهُ؛ هیچ موجودی جز خداوند متعال تأثیر مستقل ندارد.

* لا حول و لا قوه الا بالله؛ هیچ حول و قوّه‌ای نیست مگر از جانب خدا.

امام صادق علیه السلام فرمودند:

أَبَى اللَّهُ أَنْ یُجْرِیَ الْأَشْیَاءَ إِلَّا بِأَسْبَابٍ؛ خدا خواسته است که همة کارها از طریق اسباب آن جاری گردد.

[۱]

بیشترین انحراف ‏ها و گرفتاری ‏های انسان شرک در توحید عبادی و افعالی است؛ زیرا کسانی که اعتقاد به یگانگی خداوند متعال دارند، اکثراً در اطاعت و عبادت گرفتار شرک خفی هستند؛ چون مطیع هوای نفس می‏شوند و در حقیقت بندگی غیر خدا می ‏کنند و درافعال نیز دیگران را مستقل می ‏دانند.

* یا أَیُّهَا النَّاسُ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ هَلْ مِنْ خالِقٍ غَیْرُ اللَّهِ یَرْزُقُکُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَکُونَ؛

ای مردم، یاد آرید که چه نعمت‏هایی خداوند به شما عطا فرموده. آیا جز خدا آفریننده دیگری هست که شما را از آسمان و زمین روزی دهد؟! هیچ خدایی جز او نیست. پس چگونه به باطل منحرف می‏شوید. فاطر: ۳»

توحید انقطاع از دیگران است؛ یعنی عالم یک صاحب دارد، یک مالک دارد و آن خداست.

* إِنِ الْحُکْمُ إِلاَّ لِلَّه‏. حکومت مخصوص خداست. یوسف:۴۰»

همه چیز برای اوست. می‏فرماید: اگر در این‏ها که گفته می‏شود، شک داشته باشی، مشرک می‏شوی و اگر مشرک شوی، ایمانت باطل می‏شود. مشرک شدی، در تاریکی می‏روی. می‏فرماید:

* إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظیمٌ: بالاترین ظلم، شرک است. اساسی‏ ترین سرمایة انسان، ایمان است. لقمان: ۱۳»

چیزی جز اراده خداوند در این عالم تأثیر ندارد. خداوند اراده کرده است که تمام کارها توسّط علل و اسباب انجام شود؛ یعنی اگر کسی بخواهد گندم بکارد، باید زمین و بذر و تمام شرایط مهیّا باشد تا بتواند گندم برداشت کند. مثلاً می‏خواهد خانواده تشکیل دهد. شرایط خانواده، مسایل اخلاقی و.، همه باید مناسب باشد. خداوند می‏فرماید: تمام این‏ها را رعایت کنید تا آن بچّه‏ ای که به دنیا می‏آید، زمینه کمال را داشته باشد. حضرت علی علیه السلام برای انتخاب امّ‏ البنین شرایطی را قید می‏کنند و این چنین است که فرزندشان قمر بنی‌‌‌‌هاشم می‏شود.

این‏ها علل و اسباب است که انسان ‏ها محکوم به آن هستند؛ خداوند اراده کرده است که انسان برای رسیدن به هر چیزی، از اسباب و علل استفاده کند. البته گاهی خداوند اعمالی را از راهی غیر از اسباب و علل عادی انجام داده است مثلاً خدا وقتی می‏خواهد به حضرت مریم علیها السّلام فرزندی بدهد، بدون شوهر به او فرزند می‏دهد. وقتی حضرت ابراهیم علیه السلام را در آتش می‏اندازد، آتش سرد و سلامت می‏شود. وقتی قوم حضرت صالح علیه السلام  درخواست می‏کنند که از کوه شتر بیرون بیاید، شتر بیرون می‏آید؛ می‏گویند این شتر باید بزاید، می‏زاید. می‏گویند باید شیر بدهد، شیر می‏دهد. همه این‏ها انجام می‏شد. چون اگر سحر باشد، دیگر گرسنگی را برطرف نمی‏کند.

ادامه مطلب